ရြာအတိုင္းေနသည့္ရြာ၊ ကဗ်ာအတိုင္းေနသည့္ရြာ

ယေန႔ေခတ္ႀကီးထဲတြင္ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရႇင္း ဘယ္ေလာက္ပင္ ကူးစပ္ကူးစပ္၊ တကၠႏိုလိုဂ်ီ ဘယ္ေလာက္ပဲ ဆန္းသစ္ဆန္းသစ္၊ သတင္းအခ်က္အလက္ ဘယ္လိုပင္ျမန္ျမန္ ဘိုမဆန္သည့္ ရြာကေလး တစ္ရြာကား ရႇိေနပါေသး၏။

ကန္ျမဲဟူသည့္ ရြာကေလး။
ကန္ျမဲရြာကေလးတြင္ နံနက္ မိုးလင္းသည္ႏႇင့္ နံနက္စာ အျဖစ္ ထမင္းဆီဆမ္းႏႇင့္ ငါးပိဖုတ္ စားေသာ ရြာသူရြာသားမ်ား ရႇိေနပါေသး၏။ အမ်ားသူငါ ၿမိဳ႕ႀကီးသားတို႔ နံနက္စာ အျဖစ္ ရႇမ္းေခါက္ဆြဲ၊ ၿမီးရႇည္ စားေနခ်ိန္မႇာ ယင္းရြာမႇ ေတာင္သူဦးႀကီးမ်ားက ႐ိုးရာအစစ္ ထမင္းႏႇင့္ငါးပိႏႇစ္ စားသံုးေနၾကသည္မႇာ လြမ္းဘြယ့္ ခ်စ္စရာဓေလ့ပင္။ ကန္ျမဲဟု ဆိုလိုက္လွ်င္ ေရာင္ဖူးသူတိုင္း၏ အာ႐ုံတြင္ ထင္ဟပ္ ျမင္ေယာင္ေစမည့္ ပံုရိပ္ေလး သံုးခု အထင္အရႇား ရႇိပါ၏။ ရြာအ၀င္ ေညာင္ပင္ေအာက္က ေရခ်မ္းစင္၊ ရြာထိပ္က စာသင္ေက်ာင္း၊ ဖံုတစ္ေထာင္းေထာင္းနဲ႔ ရြာအ၀င္လမ္း။ သို႔ကလို မေရာက္ဖူးသူမ်ား အတြက္ မိမိ ေမြးရပ္ေျမ မိတ္ဆက္ဟု ဆိုရမလား။ ေက်းလက္ စာသ၀ဏ္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို ကန္ျမဲက စာဆိုရႇင္ ဦးတင္မိုးက သူ၏ 'ေမြးရပ္ေျမ၏အလႇသစ္' ကဗ်ာတြင္ ေဖာ္ထုတ္ထားသည္။

ခါတစ္ေခါက္
ရြာေရာက္ရျပန္ေခ်ၿပီ။
ေဆာင္းေျမပဲ ပဲစဥ္းငံု
ဆီးခ်ဳံ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္
ေတာစပ္ကဆိတ္အုပ္
တစ္လႈပ္လႈပ္ သိုးေတြေက်ာင္း
သဲေခ်ာင္းနဲ႔ ေခ်ာက္ေျမာင္မ်ား
တို႔ဘိုးဘြား လက္ထက္ကအတိုင္း
တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းမွ် မေျပာင္းလဲ
ေတြ႕ ျမဲတိုင္း ေတြ႕ရသည္။

ကန္ျမဲရြာ လူငယ္ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ား ဆက္လက္ ရြတ္ဆိုေနရဦးမယ့္ ကဗ်ာစာပိုဒ္ေလးပင္။ ၁၉၉၅ ခုႏႇစ္က ေရးခဲ့သည့္ ကဗ်ာသည္ ၁၅ ႏႇစ္ ေက်ာ္လာသည္ အထိ မႇန္ေနဆဲ။ ကန္ၿမဲ ဆိုသည့္ ရြာကေလးတြင္ ဆိတ္အုပ္၊ သိုးအုပ္ေတြ ရႇိေနပါေသး၏။ ေဆာင္းေျမပဲႏႇင့္ ပဲစဥ္းငံုလည္း စိုက္ေနရပါေသး၏။ ဆီးခ်ဳံ(ဆူးရစ္ခ်ဳံပင္)၊ တန္ေဆာင္းျပာသာဒ္ပင္ေတြလည္း ဟိုတစ္စု၊ သည္တစ္စု က်န္ရႇိလ်က္ပင္။ ကန္ၿမဲ ဆိုသည့္ ရြာေလးက ဆည္ေရေသာက္ေတြ၊ ျမစ္ေရတင္ စီမံကိန္းေတြမႇ ကင္းလြတ္ေနေသာ ရြာေလးတစ္ရြာ ျဖစ္ပါ၏။

မိုးေမွ်ာ္ရေသာရြာ၊ မိုးေခၚရေသာရြာ ဆိုလွ်င္လည္း မႇန္ပါေသး၏။ ကံၾကမၼာက ခြင့္ျပဳသေလာက္ သံုးလေပၚ၊ ေလးလေပၚ သီးႏႇံမ်ားသာ စိုက္ခြင့္ရရႇာသည္။ ဆည္ေရ၊ သြယ္ေရ မရႇိသျဖင့္ ရက္တိုသီးႏႇံမ်ား၊ ေငြျဖစ္လြယ္သည့္ မီးဖိုေခ်ာင္ သီးႏႇံမ်ား မ်ဳိးေစ့ခ်ခြင့္ မရရႇာၾက။

ေလာက၏ ဒဏ္ခတ္ျခင္းကို ခံရသည္ ျဖစ္ေလေတာ့ ေတာင္သူႀကီးမ်ားမႇာ ဘယ္ေလာက္ပင္ ေစ်းကြက္ကို နားလည္ေနပါေစ၊ ရာသီဥတု ခန္႔မႇန္းခ်က္ ဘယ္လိုပင္ ကြၽမ္းက်င္ေနပါေစ ဒီသီးႏႇံပဲ စိုက္ရေတာ့တာပါပဲ။ အသီးအႏႇံေတြ ေျပာင္းလဲစိုက္ဖို႔၊ ေစ်းကြက္၀င္ အသီးအႏႇံေတြ စိုက္ပ်ဳိးႏိုင္ဖို႔ ဆိုသည္က သံုးရာသီ ေရရႇိမႇ ျဖစ္မႇာကိုး။

သဘာ၀၀န္းက်င္ေတြ ေျပာင္းလဲပါေစ၊ ရာသီဥတုေတြ ေဖာက္ျပန္ပါေစ နာရီလက္တံ တစ္ခုလို လုပ္ေနက် အလုပ္တစ္ခုကို အခ်ိန္တန္လွ်င္ လုပ္ေနၾကသည့္ ရြာဓေလ့ စာပန္းခ်ီကိုလည္း စာဆိုက ေရးဆြဲျခယ္မႈန္း ခဲ့ပါေသးသည္။

ဆယ္စုေတြ ရာစုေတြ
ဘာမႈမလဲ ငါတို႔ရြာ
ေခတ္အဂၤါဂုဏ္မေျမာက္
မိုးေသာက္ခ်ိန္ ယာထြန္သြား
ယာနားခ်ိန္ အဖန္ေသာက္
ညေရာက္ခ်ိန္ မီးခြက္ထြန္း
ရြာေျမမႇာ ဒါေတြကိုလြမ္းေနက်
ရႊမ္းျမျမရြာပန္းခ်ီ
ျမန္မာျပည္ရဲ႕ တကယ့္ပံုကား။

အဟုတ္ပင္ ဆယ္စုႏႇစ္ေတြ၊ ရာစုႏႇစ္ေတြ ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ရြာကေလးကလည္း ၾကံ့ၾကံ့ခံခဲ့သည္ခ်ည္း။ ဒူးမေထာက္ခဲ့။ လက္မေျမႇာက္ခဲ့။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အပါအ၀င္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ အမ်ားစု လက္မႈလယ္ယာမႇသည္ စက္မႈ လယ္ ယာဆီသို႔ အင္တိုက္အားတိုက္ ေျပာင္းလဲေနခ်ိန္ ကန္ျမဲက ေတာင္သူႀကီးမ်ားက နံနက္ မိုးေသာက္တာနဲ႔ ထြန္တံုးကို ေျခေတာ္တင္၍ ယာထြန္သြားေနတုန္း။ စက္မႈလယ္သမားတို႔ တစ္ေထာက္နားခ်ိန္ အေမာေျပ ကိုကာကိုလာ ေသာက္ခ်င္ေသာက္မည္။ အဆာေျပ ေခ်ာကလက္ စားခ်င္စားမည္။ ကန္ျမဲက ေတာင္သူႀကီးေတြ၏ အဖန္ေရ တစ္ခြက္ေလာက္ အေမာခံႏိုင္မည္ တဲ့လား၊ အဆာေျပမည္ တဲ့လားဟု ေမးလိုက္ခ်င္သည္။ လွ်ပ္စစ္မီး မရသျဖင့္ ရြာေလး၏ ညဦးပိုင္း ကာလေတြက မႇိတ္တုပ္ မႇိတ္တုပ္ ၾကယ္ေတြႏႇင့္ အထင္မႇားစရာ မရႇိ။ မီးခြက္မီးျဖင့္ အိပ္ယာ ၀င္ခဲ့ၾကသည္မႇာ ႏႇစ္ေပါင္းမနည္းေတာ့။
ေက်ာင္းဖြင္႕ရာသီ၀က္ ေက်ာ္သြားျပန္ေတာ႕့ ရြာလမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ထေနာင္းပင္မႇ ရြက္ႏုေလးေတြ ေခါင္းျပဴစျပဳေလၿပီ။ ေက်ာင္းဖြင့္စက လံုခ်ည္ေလးေတြ၊ ပုဆိုးေလးေတြမ, မၿပီး သြားရသည့္ ေခ်ာင္းငယ္ ေလးေတြက ပဲေလႇာ္ဖိုက ဆားလို ျဖစ္သြားျပန္သည္။ သည္ေတာ့လည္း ကေလးတို႔မႇာ ဆင္ၾကယ္၊ လိပ္ၾကယ္ စသည့္ ရာသီေပၚ ဖိနပ္ထူထူေလးစီးၿပီး ျမန္ျမန္ေလွ်ာက္ကာ ေက်ာင္းတက္ရျပန္သည္ . . .

ေလာကသေဘာအရ မည္သည့္ အရာမွ် တည္ျမဲသည္ မရႇိ၊ အခ်ိန္တန္ ေျပာင္းလဲရသည္ခ်ည္း။ သို႔ကလို ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္တြင္ ခံႏိုင္ရည္ မရႇိဘဲ အမ်ားနည္းတူ လိုက္ပါေျပာင္းလဲရသည့္ အထဲတြင္ ကန္ျမဲရြာ ေတာင္သူမ်ားလည္း ပါ၀င္ေပသည္။ မႏႇစ္တုန္းဆီက ျမန္မာျပည္ ေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ မိုးအရြာ ေနာက္က်ခဲ့သည္။ သဘာ၀မိုးေရကို မႇီခိုေနရေသာ ေက်းလက္ေတာင္သူတို႔ ပ်ဳိးေတာင္းပိုက္ၿပီး ေခါင္းငိုက္စိုက္ က်ခဲ့သည္။ ကန္ျမဲက ေတာင္သူေတြက လည္း ပါသည္ေပါ့။ ရြာျပန္ၿပီဆိုေတာ့ သဲႀကီးမဲႀကီး။ ေနာက္ပိုင္း မိုးေတြေစြလို႔ အႏႇံေအာင္ခါစ ေျပာင္းပင္တို႔ ေျမတြင္ ျပားျပား၀ပ္ကုန္သည္။ အေစ့အဆံေတြ လြင့္စင္ကုန္သည္။ ဆီးသီးေတြ ေႂကြကုန္သည္။ ကြၽဲ၊ ႏြား၊ တိရစၧာန္မ်ား ေရာဂါ၀င္ၿပီး လုပ္ငန္းခြင္ မ၀င္ႏိုင္ေတာ့။ ဆန္ေကာႏႇင့္စု၊ ဆန္ကာႏႇင့္စုၿပီး ရသည့္ သီးႏႇံေလး ၿမိဳ႕ကို တက္ေရာင္းခ်ပါေသာ္လည္း ေစ်းကြက္က ေနာက္က်။ ေစ်းေကာင္း မရ။ စုိက္စရိတ္ပ်ဳိးစရိတ္ ေက်ယံုသာ။

ေတာင္သူႀကီးမ်ား အဖုိ႔ေတာ့ ယာေတာကအျပန္ ရြာအ၀င္ စာသင္ေက်ာင္းက မိမိတို႔ သားသမီးေလးေတြ စာေနၾကရင္ ေမာသမွ် ေျပၾကရသည္ပါပဲ။ ေနာက္ႏႇစ္ အတြက္ ခတ္ကြင္းျပင္ဖို႔ အားရႇိသြားၾကသည္ပါပဲ။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းက ကိုရင္ေလးေတြ အိမ္ေပါက္ေစ့ ဆြမ္းခံႂကြရင္ မရႇိလို႔ မလႇဴရတဲ့ဘ၀က ကြၽတ္ၿပီ ဆိုၿပီး ၀မ္းေျမာက္ၾကရသူေတြပါ။ ရာသီဥတုေတြ ေဖာက္ျပန္ပါေစ၊ နည္းပညာကြန္ယက္ အေရြ႕မႇာ မပါ၀င္ႏိုင္လည္း ေနႏိုင္ပါေစ၊ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး ေႏႇာင့္ေႏႇးခ်င္လည္း ေႏႇာင့္ေႏႇးပါေစ ဂႏၳ၀င္ ႏႇလံုးသား ပိုင္ရႇင္ေတြ ေမြးထုတ္ေပးဖူးေသာ ရြာငယ္ေလးမႇာ မည္သူ႔ကိုမွ် အျပစ္တင္ခ်င္ပံု မရ။ ရာသီဥတု ပူျပင္းေပမယ့္ ကဗ်ာႏႇင့္နီးစပ္သူ ရြာသားရြာသူေတြမို႔ ျပင္ပ ဗဟိႏၵအပူကို ရင္ထဲသို႔ အေရာက္မခံ။ တြန္းလႇန္ႏိုင္စြမ္းေတြ အျပည့္ရႇိၾကသည္။ အပူကို အေအးႏႇင့္ ဖ်န္းပက္ႏိုင္စြမ္း ရႇိသူေတြပင္။

အရပ္ေလးမ်က္ႏႇာတြင္ သဘာ၀ ေခ်ာင္းငယ္ေလး ၀န္းရံေနသည့္ ရြာကေလး။
မိုးရာသီေရာက္ရင္ျဖင့္ ေခ်ာင္းေရ ေျခက်င္း၀တ္ေလာက္ကို ပုဆိုးေတြ၊ လံုခ်ည္ေလးေတြမ, မၿပီး ေက်ာင္းသြားေနၾကသည့္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေလးေတြ၏ ျမင္ကြင္းက ၾကည္ႏူးစရာ။ ေက်းငႇက္တုိ႔၏ အီအီအာအာ ေအာ္သံ၊ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေလး တို႔၏ ပလီပလာေၾကာ္သံ တို႔က ေက်ာင္းဖြင့္စ ရြာ၏ သႏၲရသ ပံုရိပ္ေလး တစ္ခု။

မၾကာပါေခ် သံုးေလးလခန္႔ ၾကာျပန္ေတာ့ စိုလိုက္၊ ေျခာက္လုိက္ ျဖစ္ေနေသာ သဲျဖဴလႊလႊတို႔ ေျခာက္စျပဳလာၿပီ။ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူတို႔ ထမင္းဘူးထဲတြင္ ေတာင္ကန္စြန္းဟင္းခ်ဳိ၊ မန္က်ည္းရြက္ေထာင္း၊ မႈိျဖဴ၊ ဆန္ကြဲမႈိ၊ မႈိနီးပါး၊ မႈိအုန္းနက္ စသည့္ ေဆာင္းအ၀င္ ရာသီ အစားအစာမ်ား ကိုယ္စီကိုယ္စီႏႇင့္။ ေက်ာင္းသူေလးေတြ၏ မ်က္ႏႇာေပၚတြင္ အသားပတ္သျဖင့္ ရဲေနေသာ ပါးျပင္ကို ကရမက္ နံ႔သာရည္ျဖင့္ ထူထူေလး အံုထားပံုက တကယ့္ ေက်းလက္မႇ ေက်းလက္သူ အစစ္။

ေက်ာင္းဖြင့္ ရာသီ၀က္ ေက်ာ္သြားျပန္ေတာ့ ရြာလမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ထေနာင္းပင္မႇ ရြက္ႏုေလးေတြ ေခါင္းျပဴစ ျပဳေလၿပီ။ ေက်ာင္းဖြင့္စက လံုခ်ည္ေလးေတြ၊ ပုဆိုးေလးေတြမ, မ ၿပီး သြားရသည့္ ေခ်ာင္းငယ္ေလးေတြက ပဲေလႇာ္ဖိုက ဆားလို ျဖစ္သြားျပန္သည္။

သည္ေတာ့လည္း ကေလးတို႔မႇာ ဆင္ၾကယ္၊ လိပ္ၾကယ္ စသည့္ ရာသီေပၚ ဖိနပ္ထူထူေလး စီးၿပီး ျမန္ျမန္ေလွ်ာက္ကာ ေက်ာင္းတက္ရျပန္သည္။ အေပၚအကၤ်ီခြၽတ္ ေယာင္ေပစူး လုပ္ကာ ေအာ္ဟစ္ၿပီး ေက်ာင္းဆင္း လာၾကသည့္ ျမင္ကြင္းက ခ်စ္စရာ။ မ်က္ႏႇာေပၚတြင္ ဖံုႏႇင့္သဲတို႔ အလိပ္လိပ္။ ေျခဖ၀ါး၊ ေျခသလံုးတို႔တြင္ ဆူးျခစ္ရာ၊ ရႇရာတို႔ျဖင့္ ေသြးေလး မစို႔တစို႔။

ေကြၽးတာေလးနဲ႔ ၀ေအာင္စား၊ ရႇိတာေလးနဲ႔ လႇေအာင္၀တ္ၿပီး ေအးခ်မ္းစြာ ေနတတ္ျခင္းက ရြာေလး၏ ဂုဏ္ပုဒ္တစ္ခုဟု ဆိုရမည္။ ေရာက္ရာအရပ္တြင္ အလႇတရားကို ရႇာေဖြၿပီး ေနတတ္သူေတြဟု ဆိုခ်င္သည္။ ေလာကတြင္ အခြင့္အေရး ႏႇစ္မ်ဳိး ရႇိသည္ဟု ထင္မိ၏။

ကိုယ္က သြားယူရေသာ အခြင့္အေရးႏႇင့္ ကိုယ့္ဆီလာေသာ အခြင့္အေရး။ သည္အခြင့္အေရး ႏႇစ္ရပ္တြင္ ကုိယ္ကသြားယူရမည့္ အခြင့္အေရးမႇာေတာ့ အတန္အသင့္ ရခဲ့ၿပီဟု ဆိုရမည္။ ဆယ္တန္း ေအာင္ခ်က္ေကာင္းသျဖင့္ ဇဂ်မ္းဆိုသည့္ ဖြားဖက္ရြာတြင္ (အ.ထ.က) ေက်ာင္းႏႇင့္ စာေျဖဌာန ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ၿပီ။ ကိုယ့္ဆီလာမည့္ အခြင့္အေရးကိုေတာ့ ေမွ်ာ္ေနဆဲပင္ ျဖစ္၏။ သို႔ေမွ်ာ္ရသည့္အထဲတြင္ မိုးေမွ်ာ္ရသည့္ အခ်က္လည္း ပါသည္။ ေမွ်ာ္ရဖန္ မ်ားလြန္း၍ ရာသီ႐ုပ္ေတြ အလြတ္ရလာ ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း မလြဲႏိုင္ဟု ထင္ထားခဲ့ေသာ

ယင္းရာသီ႐ုပ္မ်ားပင္လ်င္ အေၾကာင္းမသင့္ပါက ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ ျဖစ္ၾကရျပန္သည္။ ထိုသို႔ ေဖာက္ျပန္တိုင္းလည္း ေက်းလက္ေန ျမန္မာေတာင္သူမ်ား အခက္အခဲ ႀကံဳရသည္ခ်ည္း။ ထို႔ေၾကာင့္ မိုးရြာမႇ လန္းဆန္းၾကရမည့္ ကိုယ့္ရြာေလးကို အလားတူ မိုးရြာမႇ လိုရာခရီးကို ဆက္ႏိုင္မည့္ စမ္းေခ်ာင္းေလးနဲ႔ ပမာဆင္၊ ဥပမာ လကၤာအသြင္ ခိုင္းႏႈိင္းၿပီး ရြာခံ ကဗ်ာဆရာႀကီးက ခုလို ေရးဖြဲ႕ခဲ႔ပါေသးသည္။

မိုးရြာလ်င္
စမ္းကေလး စီးမႇာပင္။
မိုးစဲလွ်င္
စမ္းကေလး အားနည္းမႇာပင္။
မိုးကုန္လွ်င္
စမ္းကေလး၏ အဟုန္ရပ္ၿပီး
အနာဂတ္မိုးရာသီကို
ေမွ်ာ္ဦးမည္ပင္။
မိုးရႇိလွ်င္
စမ္းရႇိမႇာ ေသခ်ာသည္ပင္။

စမ္းႏႇင့္တူေသာ ကန္ျမဲရြာေလးအား ထာ၀စဥ္ ရႇင္သန္ေစျခင္း အလုိ႔ငႇာ မိုးေရတို႔ အဆက္မျပတ္ ရြာသြန္းႏိုင္ၾကပါေစ။
Written by ေအာင္ပိုက္